Bakımevinde kalan yatağa bağımlı olmayan yaşlılarda yaş, nütrisyonel durum ve vücut kompozisyonu ilişkisi

NGülistan BAHAT ÖZTÜRK, Fatih TUFAN, Bülent SAKA,,Sibel AKIN, Tahir KARABULUT, Nurullah YÜCEL, Nilgün ERTEN, Mehmet Akif KARAN


Giriş
Yaşlılarda malnütrisyon sık rastlanan bir sorundur. Nütrisyon durumunun ve yaşın vücut kompozisyonunu etkilediği bilinmektedir. Bu çalışmada değişik nütrisyonel durumdaki yaşlılarda, vücut kompozisyonunun ne şekilde etkilendiği ve yaş ile vücut kompozisyonunun ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır.

Metod
Çalışma İstanbul Kayışdağı Darülaceze merkezine bağlı birimlerde yürütüldü. Sakinler, bakım veren personel ve sağlık ekibi ile yüz yüze görüşüldü. Nütrisyonel değerlendirme Mini Nütrisyonel Değerlendirme Testi ve Beden Kitle İndeksi [ağırlık (kg)/ [boy(m)] 2] tespiti ile yapıldı. Vücut kompozisyonu, kişisel kullanıma uygun BC532 model vücut analiz monitörü ile, biyoimpedans analizi yöntemiyle tespit edildi. Yağ oranı, toplam vücut suyu oranı, kas kütlesi, bazal metabolizma hızı ve kemik kütlesi değerlendirildi. Vücut yüzey alanı DuBois formülüne (BSA= (kg0.425 X m0.725) X 0.007184) göre hesaplandı ve kas kütlesi vücut yüzey alanına göre düzeltildi.

Bulgular
Çalışmaya toplam 254 bakımevi sakini alındı. Sakinlerin 97’si kadın 157’si erkekti. Olguların yaşları 75.22±8.25 yıl(60-98), ağırlıkları 64.4±14.9 kg (34.8-112.8), boyları 157±10 (127-181) cm, Beden Kitle İndeksi (BKİ) 25.9±5.4 kg/m2 (14.3-49.5) idi. Mininütrisyonel değerlendirmeye göre sakinlerin 171’inde (%67.3) malnütrisyon yoktu, 58’inde (%22.8) malnütrisyon riski ve 25’inde (%9.8) malnütrisyon saptandı. Malnütrisyon olan olgularda yağ oranı, kas kütlesi, bazal metabolizma hızı ve kemik kütlesi malnütrisyon olmayanlara göre anlamlı olarak daha düşüktü (sırasıyla: %17.5±6.9 vs %29±8.1, p<0.001; 25.3±1.4 vs 26.7±2.1, p=0.001; 1119.6±137.5 vs 1423.9±241.3, p<0.001; 2.0±0.2 vs 2.2±0.4, p=0.001), ancak toplam vücut suyu oranı malnütrisyon olan grupta daha yüksekti (%60.9±5.2 vs %51.3±5.0, p=0.004). Yaş ile kas kütlesi, bazal metabolizma hızı, kemik kütlesi arasında anlamlı negatif korelasyon saptanmıştır (sırasıyla r=-0.28, r=-0.39, r=-0.39; p<0.001). Yaş ile vücut su oranı ve yağ oranı arasında ise anlamlı ilişki saptanamamıştır.

Sonuç
Çalışmamızda malnütrisyonlu yaşlılarda yağ yüzdesi, kas kütlesi, bazal metabolizma hızı ve kemik kütlesi malnütrisyon olmayanlara göre daha düşük, toplam vücut suyu oranı ise daha yüksek saptanmıştır. Yaş ile kas kütlesi, bazal metabolizma hızı, kemik kütlesi arasında negatif korelasyon saptanmıştır. Hem yaş hem de malnütrisyon yaşlılarda kas ve kemik kütlelerini olumsuz yönde etkilemektedir.